Canh chuối, món ăn dân dã của người miền Tây tôi chắc ít người biết. Cách nấu món canh này cũng thật đơn giản. Chỉ cần một vài trái chuối xiêm chín, mà phải là chuối xiêm thì vị của món canh mới ngọt mới thanh, nêm thêm chút muối, chút đường, rắc lên một ít hành lá nữa cho món canh thêm đậm đà thêm đẹp mắt. Thế thôi, bạn đã có một tô canh chuối mát ngọt thơm lừng để thưởng thức. Mách nhỏ bạn nữa, với món canh này, có thêm nồi cá bống kho khô, thì thôi” đúng bài bản luôn”. Nói theo kiểu người miền Tây tôi hay nói vậy đó mà.
Nhắc đến món canh chuối làm tôi nhớ đến ngoại, nhớ đến một quãng thời gian tuổi thơ sống êm đềm bên ngoại cùng với những kỉ niệm thật đẹp…
Ba mẹ ly hôn nhau. Vì hoàn cảnh mẹ phải đi làm xa, nên từ nhỏ ba chị em đã sống với ông bà ngoại. Nghe kể lại, ngày trước nhà ngoại tôi cũng thuộc hàng khá giả trong làng với tay nghề thợ mộc của ông tôi nổi tiếng khắp nơi. Nhưng rồi nhà ngoại tôi liên tiếp xảy ra những biến cố. Sự mất mát, tang thương dẫn đến ông bà tôi ngày một suy sụp tinh thần lẫn vật chất. Còn nhớ năm tôi lên mười tuổi, nhà ngoại tôi lúc này luôn chật vật. Phải gọi là luôn túng thiếu thì đúng hơn…Thật vậy, khi lớn lên nhìn lại tôi cảm nhận hoàn cảnh khó khăn của nhà ngoại tôi lúc ấy cũng bởi một phần ông bà đã cưu mang mấy mẹ con tôi. Tôi vẫn nhớ như in những ngày tháng khốn khổ ấy khi mấy mẹ con từ Sài Gòn trở về sống nhờ trong ngôi nhà của ông bà ngoại. Ngày ấy, nếu không có ông bà ngoại thương yêu đùm bọc, không biết số phận của gia đình tôi đã trôi dạt về đâu. Nhớ lại tôi thầm cảm ơn ông bà tôi nhiều lắm! Cảm ơn ông bà tôi vì tất cả. Cảm ơn chiếc nôi đùm bọc yêu thương ấy đã cho tôi lớn lên, dạy cho tôi bao bài học nhân nghĩa ở đời, để tôi hiểu “một con ngựa đau, cả tàu bỏ cỏ” là thế nào.
Còn nhớ ngày ấy nguồn thu nhập chủ yếu của ông bà ngoại chỉ phụ thuộc vào hai công ruộng bên kia sông. Mà ngày xưa làm ruộng khổ lắm. Mỗi công thu hoạch được hai mươi gịa lúa là đã trúng lắm rồi. Mỗi lần làm xong vụ lúa là ngoại chỉ bán vừa đủ trả chi phí, còn bao nhiêu ngoại để dành lại. Ngoại nói “Để dành lại cho con cháu ăn, lở có thiếu hụt thì biết mượn ai”. Nhớ một lần ông tôi đau mấy ngày liền không khỏi. Chiều ấy tôi nghe bà ngoại nói” Để tôi kêu con Ba Giá lại bán cho nó ít gịa lúa lấy tiền đưa ông đi Cần Thơ khám bệnh coi sao” nhưng ông ngoại không chịu. Ông ngoại nói “Thôi bà à, bán rồi thiếu ăn cho tụi nhỏ sao, bệnh của tôi nó vậy rồi, vài bữa cũng hết thôi”.
Bệnh của ông tôi ngày ấy là bệnh lao lực. Sở dĩ ông mắc bệnh này là do ông làm việc quá sức. “Nhiều hôm ông con làm đến quên trời sáng luôn mà…” Bà ngoại thường kể cho chị em tôi nghe những câu chuyện về ông ngoại như thế. Ngày ấy tôi thích nghe ngoại kể chuyện lắm. Thích nghe ngoại kể những câu chuyện về ông bà, về tình cảm gia đình…Lần nào con bé tôi cũng ngồi nghe ngoại kể say sưa…
Tôi còn nhớ, có nhiều hôm bệnh hành hạ ông tôi thức suốt đêm. Thế nhưng đâu có thuốc thang gì mắc tiền cho ông ngoại uống ngoài mấy viên thuốc hột dưa tôi đi mua cho ngoại ở tiệm thuốc Tây. Mà cho dầu có tiền ông bà tôi cũng tằn tiện không dám ăn uống gì. Có được năm ba đồng của cậu dì cho là ông bà tôi lại để dành. “Để dành cho có cho mấy đứa cháu ngoại ăn đi học…” Ngoại nói vậy. Mà thiệt. Nhớ hồi còn nhỏ mỗi lần đi học là cứ đòi ông bà ngoại cho tiền để ăn bánh. Hôm nào mà ông bà không có tiền cho là y như hôm đó nhõng nhẽo ngồi khóc hit hit hoài đến ngoại cho mới thôi.
Nhớ nữa món canh chuối của ngoại ngày xưa. Ngày ấy ngoại tôi trồng mấy cây chuối bên ruộng. Cứ mười bữa nữa tháng là ngoại tôi lại đốn về một buồng chuối. Hôm thì ngoại làm bánh chuối, hôm thì chuối chưng. Nhưng cái món ngoại tôi làm thường xuyên, quen thuộc nhất là món canh chuối. Cứ cách hai hôm là ngoại tôi lại nấu canh chuối. Ăn riết phát ngán luôn. Nhớ hôm đó đi học về vừa nhìn thấy tô canh chuối tôi đã khóc nói với ngoại “sao ngoại không nấu canh thịt canh chua gì ăn, mà ngoại nấu canh chuối ăn hoài hà, con không ăn đâu”.
Lúc ấy ngoại nhìn tôi rồi cười xoa đầu bảo “tổ cha mày, ngoại làm gì có tiền mua thịt cá cho mày hả con. Nhà mình có gì nấu nấy cho ông ngoại có miếng canh chan cơm dễ nuốt. Ừ để rồi mai mốt mẹ con về rồi mua thịt cá cho tụi con ăn. Ở nhà bà ngoại đâu có tiền mua. Thôi ráng ăn nha con…”
Còn nhớ lúc đó người hàng xóm thấy ngoại dổ dành cho tôi ăn cơm liền cười bảo “sau này lớn lên làm gì cho ngoại nhờ đây, mà giờ đòi ông bà ngoại cho ăn món này món kia hả con!? “
-Lớn lên con nấu canh chuối cho ông bà ngoại con ăn.
Tôi trả lời dì hàng xóm gọn khô vậy đó . Con bé mười tuổi ngày đó cứ tưởng ông bà ngoại ăn canh chuối hoài là vì ông bà ngoại thích món đó.
Ông bà ngoại nghe tôi nói liền cười vang. Dì hàng xóm cũng vậy. Dì vừa cười vừa nói” tưởng lớn lên nó nấu món cao lương mỹ vị gì cho ông bà ngoại nó ăn, nào dè nó lại cho ăn canh chuối nữa. Thôi rồi, đứa cháu ngoại này hông được rồi ông bà năm”.
Con bé tôi lúc đó cũng cười theo lời nói của dì hàng xóm. Tuổi đó tôi có hiểu gì đâu.
Năm tôi mười lăm tuổi thì ông bà ngoại tôi qua đời. Điều làm tôi hối tiếc nhất trong cuộc đời là ngày mà tôi có thể mua bất cứ món cao lương mỹ vị gì cho ông bà ăn, thì ông bà đã không còn ở trên dương thế nữa. Những lúc nhớ về ngày xưa, tôi chợt ngậm ngùi ước gì…nhớ gì…ơi món canh chuối của ngày xưa ơi…sao nhớ ngoại quá đỗi.
Bao năm đã trôi qua, nhưng tôi vẫn còn nhớ hoài quãng thời gian tuổi thơ sống bên ngoại. Nhớ khuôn mặt hiền từ của ông bà tôi ngày ấy. Với chị em tôi, người là hiện thân của những ông tiên bà tiên trong những câu chuyện cổ tích đã đến trong cuộc sống đời thường để ban cho chị em tôi những phép mầu. Thật vậy, những ông tiên bà tiên của chị em tôi đó, không ở đâu xa! Tôi nhớ hoài món canh chuối của ngoại tôi ngày xưa. Món canh chuối đong đầy yêu thương nuôi đã dưỡng tâm hồn tôi.
Ngày ấy, mẹ đi làm xa. Ba chị em tôi như những đứa trẻ côi cút nhưng chúng tôi rất ngoan. Tất cả là do công dạy dỗ của ông bà tôi. Mà ông bà có học vị gì cao sang đâu, còn chưa qua hết lớp ba trường làng nữa là. Chị em tôi ngoan vì bởi chị em tôi được dạy dỗ bằng tình yêu thương bao la của ông bà!
Hôm nay lại đến ngày giỗ ngoại. Bên cạnh những món ngon, tôi đặt một tô canh chuối dâng lên ông bà để tỏ lòng thành kính nhớ ơn sâu sắc. Và tôi cũng nhủ thầm tự hứa “sẽ giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của ông bà đến những thế hệ con cháu tiếp nối…” Trong làn khói hương nghi ngút, ông bà tôi đang mỉm cười vì những đứa cháu được ông bà nuôi nấng giờ đã khôn lớn trưởng thành.
-Vân Trang –